Bolące dziąsła – jak im zapobiec i jak je leczyć?

Bolące dziąsła to problem, który dotyka wielu osób. Przyczyny tego stanu rzeczy mogą być różne: palenie tytoniu, niedobór witamin i minerałów lub zła higiena jamy ustnej. Bez względu jednak na przyczynę, warto poznać sposoby, które pomogą uśmierzyć ból lub zapobiegną stanom zapalnym dziąseł.

Bolące dziąsła – najczęstsze przyczyny

Bolące dziąsła najczęściej powstają w wyniku niewłaściwej higieny jamy ustnej, a dokładniej – na skutek gromadzącej się na zębach płytki nazębnej. Kamień nazębny może gromadzić się zarówno na zębach naturalnych, jak i na protezach zębowych.

Dlatego tak istotne jest, aby regularnie czyścić zęby po każdym jedzeniu i nie dopuszczać w ten sposób do narastania płytki nazębnej. Kolejną przyczyną stanów zapalnych dziąseł i towarzyszącego mu przy tym bólu, jest palenie tytoniu; zaburzenie hormonów lub awitaminoza, a w szczególności brak witaminy C.

Bolące dziąsła pojawiają się również jako skutek niewłaściwego czyszczenia zębów i mechanicznego uszkadzania dziąseł przez zbyt twardą szczoteczkę, zbyt mocny nacisk szczoteczki na zęby lub nieodpowiednio stosowaną nitkę dentystyczną. Ból dziąseł to także nieodłączny towarzysz paradontozy – choroby objawiającej się m.in. ruchomością zębów i przyczyniającej się do ich wypadania.

Objawy zapalenia dziąseł

Ból dziąseł to tylko jeden z symptomów stanu zapalnego dziąseł. Do pozostałych objawów, po których można stwierdzić, że już doszło do zapalenia w jamie ustnej, należą również: zmiana zabarwienia dziąseł; obrzęk lub ich rozrost; stwierdzenie istnienia szczeliny międzyzębowej; krwawienie z rowka dziąsłowego.

Jeśli te symptomy wystąpią łącznie i potwierdzi je stomatolog, wówczas należy rozpocząć proces leczenia, aby nie doszło do zapalenia przyzębia. W tym drugim przypadku do postaci rozlanej zapalenia dziąseł dołącza bowiem powstawanie kieszonek przyzębnych, chwiejność zębów, jak również ubytek kości wyrostków zębodołowych.

Profilaktyka stanów zapalnych dziąseł

Stanom zapalnym dziąseł można zapobiec, o ile zastosuje się działania, które będą miały na celu:

Największe znaczenie dla profilaktyki chorób dziąseł ma regularne usuwanie kamienia nazębnego u stomatologa, jak również dbanie o to, by nie dochodziło do narastania płytki. To drugie gwarantuje przede wszystkim prawidłowa higiena jamy ustnej.

Higiena jamy ustnej – zęby naturalne

Prawidłowa higiena jamy ustnej to kluczowy czynnik pozwalający znacznie ograniczyć powstawanie nowej płytki nazębnej, a tym samym zmniejszyć ryzyko stanów zapalnych dziąseł.

Polega ona zarówno na odpowiednim szczotkowaniu zębów naturalnych przy pomocy niezbędnych do tego akcesoriów, jak również na profilaktycznych wizytach u stomatologa, dzięki którym można korygować niedokładności zabiegów higienicznych przeprowadzanych w domowym zaciszu.

Metody szczotkowania zębów naturalnych

Jedną z metod szczotkowania zębów jest metoda roll polegająca na zastosowaniu ruchów obrotowo-wymiatających. Jedzenie jest wówczas wygarniane od strony dziąseł, a nie w nie wbijane, co obniża ryzyko mnożenia się bakterii na dziąsłach.

Z kolei metoda Chartersa zachęca do układania szczoteczki poziomo, w okolicy szyjki zęba, pod kątem 45 stopni. Włosie szczoteczki ma się wówczas opierać częściowo na dziąśle, a częściowo na koronie zęba. Szczotkowanie zgodnie z tą metodą polega na wykonywaniu ruchów drgająco-okrężnych, które pozwalają jednocześnie wymieść osad i wymasować dziąsła. Jest to jednak bardzo trudna technika, jeśli chodzi o szczotkowanie zębów od wewnętrznej strony. Istnieje również metoda Fonesa, która jest zalecana przede wszystkim do czyszczenia zębów u dzieci. Polega ona na wykonywaniu ruchów okrężnych.

Akcesoria do czyszczenia zębów naturalnych

Szczoteczka do zębów

Dobra szczoteczka do zębów to taka, która powinna wyróżniać się przede wszystkim równą długością pęczków oraz takimi odległościami między pęczkami, które umożliwią swobodny przepływ wody między nimi i zapewnią w ten sposób czystość szczoteczki. Poza tym długość główki czyszczącej powinna obejmować w szczoteczce trzy sąsiadujące ze sobą zęby (dla osób dorosłych jest to np. od 23-30 mm). Aby szczoteczką można było swobodnie manewrować, musi mieć też wystarczająco długi trzonek, najlepiej od 150-170 mm.

Oprócz szczoteczek tradycyjnych, do czyszczenia zębów poleca się również szczoteczki elektryczne, które dzięki obrotowym ruchom oraz odpowiedniemu naciskowi, potrafią dokładniej wymieść jedzenie z przestrzeni międzyzębowych niż szczoteczki tradycyjne, nie kalecząc przy tym dziąseł. Ciekawą, choć droższą alternatywą są także szczoteczki soniczne.

Nitka dentystyczna

Oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych jest bardzo istotne dla zachowania zdrowych dziąseł. Ze względu na to, że szczoteczka jest w stanie wymieść tylko 60% gromadzącego się brudu i resztek jedzenia z obszaru między zębami, konieczne jest wspomaganie się nitką dentystyczną. Zazwyczaj wykonana jest ona z nylonu i ma kształt obły lub spłaszczony, przypominający taśmę. Użycie nitki polega na zawinięciu jej na obu palcach u rąk i wsunięciu między przestrzenie dziąsłowe tak, aby nie uszkodzić brodawek przydziąsłowych. Następnie, na  dotarciu do dziąsła i wykonania nią ruchu ześlizgującego po brzegu zęba w dół w ten sposób, aby wysunąć resztki jedzenia.

Irygatory wodne

Irygatory wodne to akcesoria, które stanowią dobre uzupełnienie działań szczoteczki. Potrafią zmniejszyć aż o 50% ryzyko stanu zapalnego dziąseł, zmieniają bowiem pH płytki oraz jej skład chemiczny. Do irygacji stosuje się zarówno zwykłą wodę, jak również roztwór NaCL lub też innego rodzaju środek przeznaczony do jamy ustnej. Za pomocą irygatorów, podobnie, jak za pomocą nitki dentystycznej, łatwiej jest oczyścić przestrzeń między zębami.

Higiena jamy ustnej – protezy zębowe

Niewłaściwa higiena protezy zębowej przyczynia się w znacznym stopniu do powstawania stanów zapalnych dziąseł. Dlatego warto zadbać o prawidłową technikę jej czyszczenia, by nie dopuścić do rozwoju na niej bakterii i tworzenia się na niej biofilmu. W momencie, gdy resztki jedzenia utkną między protezą a dziąsłami, może dość do szybkiego rozrostu bakterii.

A to spowoduje, że pojawią się takie objawy jak: bolące dziąsła, napuchnięte tkanki, zaczerwienienie błony śluzowej. O tym, jak czyścić protezę zębową i jakich środków używać do jej czyszczenia, aby nie dopuścić do krwawienia dziąseł, najwięcej dowiesz się tutaj: https://www.protefix.pl/wiedza-i-porady/bol-dziasla-krwawienie-stany-zapalne-co-stosowac/.

Główna zasad mycia protezy jest taka, że do jej czyszczenia niezbędny jest odpowiedni środek np. pasta do protez zębowych. Posiada ona tę przewagę nad zwykłą pastą, że nie ma w swoim składzie elementów ścierających, które mogłyby porysować protezę. Zawiera za to odpowiednie składniki do dobrego oczyszczenia sztucznych zębów, które zmniejszają ryzyko osiadania na niej osadu.

Leczenie stanów zapalnych dziąseł

Kiedy stan zapalny dziąseł dopiero się rozpoczyna i jedynym jego objawem są bolące dziąsła oraz lekkie zaczerwienie, można spróbować wyleczyć tę przypadłość domowymi sposobami. Jednym z takich sposobów jest płukanie jamy ustnej naparami ziołowymi np. naparem z szałwii lub rumianku. Innym ze sposobów jest suplementacja witaminą C oraz koenzymem Q10, które pozytywnie wpływają na stan dziąseł. Dobre rezultaty w uśmierzaniu bólu dziąseł daje również smarowanie ich żelami dentystycznymi dostępnymi w aptekach. Jeżeli te sposoby nie pomagają, konieczna jest wizyta u stomatologa, który wskaże właściwy kierunek leczenia i pomoże usunąć przyczynę bólu.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródła:

• Choroby przyzębia a ryzyko chorób sercowo-naczyniowych – przegląd badań epidemiologicznych, praca zbiorowa, „Kardiologia Polska” 2010, tom 68, nr 8, s.973-974. Dostęp online 14 listopada 2018
• https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:pn085NAGJz8J:https://ojs.kardiologiapolska.pl/kp/article/download/868/4050+&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=pl&client=firefox-b
• Z. Jańczuk, J. Banach, Choroby błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia. Podręcznik dla studentów stomatologii, Łódź 2004, s. 80, 103, 107, 111
• Profilaktyka domowa i specjalistyczna jamy ustnej, praca zbiorowa, „Journal of Clinical Healthcare” 2017, nr 1, s. 10-14. Dostęp online dnia 14 listopada 2108 http://www.jchc.eu/numery/2017_1/201713.pdf