Czosnek niedźwiedzi – odtruwa i pomaga

Czy istnieje zioło, które jest tak smaczne jak czosnek, ale nie pozostawia nieprzyjemnego oddechu? Tak, to czosnek niedźwiedzi. To roślina o liściach przypominających konwalię, która – stanowiąc zwiastun wiosny – nad rzekami i strumieniami, w dobrze naświetlonych miejscach pojawia się w marcu. Już przed wiekami odkryto jej walory aromatyczne, ale również imponujące właściwości lecznicze, niemniej wyparta przez gatunek pospolity, niesłusznie została zepchnięta do lamusa.

Czosnek niedźwiedzi możemy spotkać przede wszystkim w cienistych i wilgotnych lasach, zwłaszcza bukowych, w górach i na pogórzu, choć jego pojedyncze siedliska znajdziemy niemal w całej Polce. Ma jasnozielone, lancetowate, podobne do konwalii liście, które wyrastają z cebulki o podłużnym kształcie. Nie sposób jednak pomylić go z konwalią, ponieważ wydziela bardzo charakterystyczny zapach czosnku, zwłaszcza po roztarciu liści. Na przełomie kwietnia i maja pojawia się pęd kwiatostanowy o białych kwiatach zebranych w półkolisty baldach.

Trzeba pamiętać, że w Polsce czosnek niedźwiedzi należy do roślin objętych częściową ochroną gatunkową, nie powinno się go zatem zrywać w lasach. W sprzedaży znajdują się sadzonki, roślinę często też możemy znaleźć w sklepach ze zdrową żywnością i na targowiskach dokąd trafia ze specjalnych upraw. Sprzedawane są też suszone liście, które poddane odpowiedniemu procesowi suszenia, nie tracą swoich wartościowych składników.

Zdrowie w liściach – lecznicze właściwości czosnku niedźwiedziego

Czosnek niedźwiedzi zawiera szereg substancji czynnych, między innymi olejki eteryczne, których najważniejszym składnikiem jest aktywna siarka, odgrywająca istotną rolę w procesie przemiany materii. Wytwarza ona niezwykle silne enzymy, które powodują odtrucie i wydalenie z organizmu metali ciężkich, pestycydów, herbicydów oraz wszelkich związków toksycznych. Czosnek niedźwiedzi posiada siedem razy więcej aktywnych związków siarki, niż gatunek pospolity.

Czosnek niedźwiedzi jest „światowym liderem” w produkcji adeozyny – związku organicznego odpowiedzialnego za istotne przemiany biochemiczne w organizmie. Adeozyna korzystnie wpływa na układ krążenia, między innymi zapobiegając arytmii serca i wylewom, a także obniżając poziom cholesterolu. Adeozyna zwalcza również choroby nowotworowe. Czosnek niedźwiedzi wytwarza jej 20 razy więcej, niż jego pospolity brat.

Czosnek niedźwiedzi zawiera witaminę A i C oraz dobrze przyswajalne żelazo (ma go 30% więcej, niż czosnek pospolity), a także flawonidy, saponiny, bogaty zestaw enzymów i aminokwasów, mangan oraz związki o działaniu antybiotycznym.

Czosnek niedźwiedzi zapobiega sklejaniu się płytek krwi, rozrzedza krew i poprawia jej cyrkulację w naczyniach krwionośnych. Zawiera pochodne alliny, które zapobiegają miażdżycy i obniżają ciśnienie. Stosuje się go w leczeniu zakrzepowych stanów zapalnych żył głębokich oraz anemii.

To wspaniały środek na odtrucie organizmu i oczyszczenie górnych dróg oddechowych (szczególnie polecany palaczom, gdyż wytwarza śluz w oskrzelach). Świetnie sprawdza się też w likwidacji pasożytów, a szczególnie popularnego drożdżaka siejącego spustoszenie w przewodzie pokarmowym i nie tylko.
Czosnek niedźwiedzi stosuje się w leczeniu bólów głowy i szumów usznych. Wykorzystywany jest również do regeneracji flory bakteryjnej jelit po kuracjach antybiotykowych.

Czosnek niedźwiedzi w kuchni

Czosnek niedźwiedzi wspomaga trawienie, a dodany do innych potraw, skutecznie eliminuje niekorzystne związki zawarte w wysoko przetworzonych produktach. Po roztarciu, szczególnie świeże liście mają smak i zapach bardzo zbliżony do tradycyjnego czosnku. Jednakże – co ważne – czosnek niedźwiedzi nie pozostawia nieprzyjemnego zapachu na długie godziny.

Uwaga: 1 łyżka suszonych liści czosnku niedźwiedziego (ok. 20 gram) zawiera 29 kalorii.

W kuchni najlepiej wykorzystywać młode, wczesnowiosenne liście. Świetnie sprawdzą się jako dodatek do twarożku przygotowywanego na śniadanie. Niektórzy ucierają z niego pesto. Świeże liście można także dodawać do sałatek. Najlepiej komponują się z roślinami o łagodnym smaku, na przykład roszponką czy funkią.

Czosnku niedźwiedziego warto używać do potraw z wieprzowiny, baraniny, drobiu, dziczyzny i ryb. W postaci suszonej doskonale wzbogaca aromat i smak kiełbas, szynek czy pasztetów.

Zarówno świeżą, jak i suszoną roślinę można dodawać do zup i sosów. Najlepiej pod koniec gotowania, ponieważ zbyt długa obróbka termiczna powoduje utratę cennych walorów leczniczych.

Nalewka z czosnku niedźwiedziego

Drobno pokrojone liście czosnku niedźwiedziego umieszczamy w szklanej butelce lub słoiku i zalewamy do pełna 40-procentowym alkoholem. Odstawiamy w ciemne miejsce na 2-3 tygodnie, nie zapominając o codziennym wstrząsaniu. Po tym czasie odcedzamy miksturę i ponownie przelewamy do butelki. Zwykle pijemy łyżeczkę dziennie.

Nalewka pomaga uporać się z wieloma dolegliwościami związanymi z przeziębieniem lub chorobami układu krążenia.

Zerknij na naszą stronę o ziołach – na pewno znajdziesz dla nich praktyczne zastosowanie!

O autorze - Ania Szymanek

Trener fitness i dietetyk. Zapalony maniak fitnessu i zdrowego odżywiania – na co dzień prowadzi zajęcia w kilku klubach na Śląsku oraz szerzy wiedzę dotyczącą zasad zdrowego odchudzania oraz efektywnego połączenia diety z ćwiczeniami.