Lubczyk, czyli naturalne maggi

Zamiast doprawiać dania chemicznymi mieszankami i sztucznymi kostkami rosołowymi z całą tablicą Mendelejewa, powinniśmy skorzystać z bogactwa ziół i roślin. Jednym z niedocenianych, a szczególnie cennych ziół jest właśnie lubczyk.

Właściwości lubczyku ogrodowego

Lubczyk to aromatyczne zioło, które pochodzi z rejonów Iranu i Afganistanu. W starożytności popularny był w Grecji i Rzymie. Aktualnie uprawia się go na całym świecie, gdzie znajduje zastosowanie nie tylko w kuchni, ale także w medycynie i kosmetyce. Jako środek leczniczy polecany jest w chorobach układu oddechowego, moczowego i dolegliwościach trawiennych. W medycynie ludowej wykorzystywany jest także jako afrodyzjak i środek zwiększający popęd seksualny (zwiększa ukrwienie narządów płciowych). Natomiast olejek lubczykowy wykorzystywany jest w przemyśle farmaceutycznym i perfumiarskim.

Lecznicze zastosowanie lubczyku

W zielarstwie używa się korzeni i liści lubczyku. Korzeń zawiera olejek lotny, skrobię, cukry, substancje żywicowe, kumarynę, fitosterole i kwasy organiczne. Odwar z korzenia jest pomocny w leczeniu niewydolności nerek i nieżytów dróg moczowych. Kumaryna ma działanie przeciwzakrzepowe, a fitosterole są istotnym elementem profilaktyki przeciwmiażdżycowej.

Najbardziej cenne właściwości lubczyku to:

• działanie antyseptyczne;
• działanie moczopędne;
• działanie oczyszczające organizm z toksyn;
• łagodzi wzdęcia, niestrawność i bóle brzucha (oraz inne dolegliwości ze strony układu pokarmowego);
• ma działa wiatropędne;
• działa rozkurczowo i zmniejsza bóle menstruacyjne;
• działa wykrztuśnie (w schorzeniach górnych dróg odechowych).

Lubczyk – do jakich potraw?

Liście lubczyku swoim wyglądem, smakiem i zapachem przypominają liście selera, charakteryzują się silnym, korzennym zapachem i gorzkawym smakiem. Mało kto wie, ale wyciąg z lubczyku to główny składnik popularnej przyprawy „maggi” (kiedyś, bo teraz ta przyprawa składa się głównie z glutaminianu i innych wzmacniaczy smaku). Dlatego świeże i suszone liście lubczyka jak najbardziej sprawdzą się jako dodatek do zup, szczególnie tych z ziemniakami, groszkiem, fasolą czy soczewicą. Doskonale wzbogacają także smak rosołu.

Lubczyku używa się również do dań mięsnych (gulasz), rybnych, sałatek i surówek, sosów i marynat. Można go używać jako przyprawy do masła ziołowego lub twarożku. Ze względu jednak na intensywny zapach lubczyku należy go używać w umiarkowanych ilościach. Suszone liście lubczyku najlepiej przechowywać w ciemnym i szczelnym pojemniku, bo szybko wietrzeją.

Korzeń lubczyku ma charakterystyczny słodko-gorzki smak, dlatego żeby nieco złagodzić posmak, zaleca się starannie usunać skórkę. Najczęściej wykorzystywany jest jako przyprawa do zup, sosów i marynat. Nasiona z kolei wykorzystuje się do pieczywa, ciast i innych wypieków. Niektórzy dodają je także do herbaty z miodem (podobnie jak imbir). Lubczyk jest często stosowany jako składnik mieszanek ziół i kostek bulionowych. W przemyśle spirytusowym jest natomiast wykorzystywany do aromatyzowania wódek i likierów.

Kto powinien unikać lubczyku?

Pomimo swoich licznych, bardzo cennych właściwości, lubczyk nie jest ziołem dla każdego i nie w każdej ilości. Przede wszystkim zdecydowanie powinny ograniczyć lub unikać lubczyku kobiety w ciąży oraz planujące ciążę, ponieważ ze względu na działanie rozkurczowe, może przyczynić się do poronienia lub przedwczesnego porodu (paradoksalnie ze względu na działanie rozkurczowe lubczyk jest jak najbardziej wskazany dla kobiet z bardzo bolesnymi okresami).

Unikaj lubczyku, jeśli cierpisz na ostre stany zapalne związane z chorobą miąższu nerek i w przypadkach upośledzonej pracy nerek (lubczyk zwiększa przepływ moczu). Niewskazane jest równie picie z niego odwarów przy obrzękach kończyn, będących następstwem niewydolności serca lub nerek.

Jeżeli używasz w kuchni bardzo dużych ilości lubczyku  i często pijesz napar z korzenia, a następnie dużo czasu spędzasz na słońcu nie chroniąc się odpowiednio wysokim filtrem UV, na Twojej skórze może pojawić się reakcja alergiczna w postaci czerwonej wsypki (fotodermatoza).

W przypadku, gdy nie należysz do żadnej z grup dla której spożywanie lubczyku jest przeciwwskazane, możesz spokojnie używać go w swojej kuchni zgodnie ze zdrowym rozsądkiem i zapotrzebowaniem.

Szukasz innych naturalnych przypraw? Jesteś ciekawa ich właściwości? Odwiedź specjalne działy na naszej stronie:

Zielnik – tu znajdziesz opisy właściwości i zastosowanie najpopularniejszych ziół.
Przyprawy – jakie przyprawy i do czego dodawać.