Nietolerancja glutenu – częsta choroba czy chwyt sprzedażowy dla produktów „gluten free”?

W mediach coraz częściej pojawiają się informacje na temat występowania nietolerancji glutenu wśród dzieci i dorosłych. Często z nieprecyzyjnych informacji wynika, że większość osób powinna unikać glutenu, ponieważ może doprowadzić to do ciężkich dla zdrowia konsekwencji. Równolegle firmy z branży spożywczej napędziły trend na produkty tzw. „gluten free” czyli niezawierające glutenu. Okazuje się jednak, że problem nietolerancji glutenu – mylnie interpretowanej jako alergia na gluten, jest niezwykle rzadki. Celiakia (choroba trzewna) jest schorzeniem o podłożu genetycznym i dotyczy jedynie 1% populacji! Zanim wykluczysz gluten z diety, sprawdź jakie badania pozwolą rozpoznać prawdziwą celiakię!

Kiedy pojawia się nietolerancja na gluten?

Celiakia (nietolerancja glutenu) bywa mylona z alergią pokarmową lub zespołem nadwrażliwego jelita. Nie jest to jednak wynik procesu alergicznego, a choroba autoimmunologiczna o podłożu genetycznym – występująca zarówno u dzieci, jaki i dorosłych.

Choroba związana jest z nietolerancją glutenu (cząsteczka białka) obecnego w różnych typach zbóż takich jak pszenica, żyto, jęczmień czy owies. Gluten przedostając się do jelit powoduje nadmierną reakcję układu immunologicznego. Powstają tzw. autoprzeciwciała, które zaczynają niszczyć nabłonek jelita cienkiego. Uszkodzone jelito nie jest w stanie pracować prawidłowo co prowadzi do poważnych zaburzeń związanych z upośledzonym wchłanianiem substancji odżywczych oraz mikroelementów.

Powoduje to zaburzenie równowagi oraz niedobory substancji budujących komórki i regulujących pracę całego organizmu.

Niepokojące symptomy choroby – co może wskazywać na celiakię?

Objawy nietolerancji glutenu nie dotyczą jedynie dolegliwości z układem pokarmowym, takich jak: przewlekła biegunka, uczucie przelewania po posiłku czy wzdęcia i bóle brzucha. Mogą pojawić się również bóle stawów, kości oraz mięśni. Celiakia może prowadzić również do osteoporozy czy anemii. U kobiet zdarzają się zaburzenia cykli menstruacyjnych, a nawet bezpłodność.

U pacjentów często występuje również przewlekłe zmęczenie i depresja. Natomiast u dzieci stan niedoboru substancji odżywczych spowodowany upośledzonym wchłanianiem może doprowadzićdo zahamowania wzrostu i niedoboru masy ciała. U dzieci chorych na celiakię obserwuje się również zmiany zachowania i usposobienia. Ponad 90% chorujących jest nieświadomych rozwoju choroby.

Dla kogo produkty „gluten free”?

Glutenu powinny unikać osoby, które mają rozpoznaną nietolerancję na gluten na podstawie badań laboratoryjnych. Dieta bezglutenowa pozwoli u nich zahamować proces zapalny jelita i uniknąć rozwoju powikłań zdrowotnych.

Natomiast u osób zdrowych obecność glutenu w pożywieniu nie wywoła żadnych zmian. Nie ma zatem konieczności kupowania często znacznie droższej żywności niezawierającej w swoim składzie tego białka.

Warto pamiętać również, że często oznaczenie „gluten free” jest chwytem marketingowym. Przykładem mogą być popularne kukurydziane płatki śniadaniowe, na których dopiero niedawno znalazła się informacja „gluten free”, pomimo faktu, że kukurydza jest ziarnem, które nigdy nie zawierało glutenu.

Jakie badania pozwolą rozpoznać celiakie?

Istnieje szereg badań pozwalających na rozpoznanie celiakii – są to badania krwi, badania genetyczne (obecność genu HLA DQ2 i DQ8) oraz biopsja jelita cienkiego.

Najmniej inwazyjną i kosztowną formą rozpoznania są badania krwi. W pierwszej kolejności rekomenduje się rozpoznanie autoprzeciwciał produkowanych podczas choroby. Ich obecność w krwi świadczy o tym, że układ immunologiczny pacjenta reaguje nieprawidłowo na obecność glutenu w pożywieniu.

Podstawowy test na celiakię to badanie przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej (t-TG) w krwi.

Przeciwciała przeciwko t-TG w klasie IgA stanowią podstawowe badanie w diagnostyce nietolerancji glutenu. Należy pamiętać, że wykonując badanie nie powinno się być na diecie bezglutenowej, ponieważ osłabia to produkcję przeciwciał i może spowodować wynik fałszywie ujemny.

Badanie przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej (t-TG) można wykonać w laboratorium diagnostycznym lub za pomocą szybkich testów z apteki, które wykazują bardzo wysoką czułość i stanowią przydatne badanie przesiewowe. Lekarz na podstawie pozytywnego wyniku badania z krwi może zalecić wykluczenie glutenu z diety lub podjąć decyzję o wykonaniu biopsji jelita cienkiego.

Kiedy wykonać test na nietolerancję glutenu?

Wykonanie badania krwi należy rozważyć, gdy:

Zanim „na fali” informacji o szkodliwości glutenu zaczniesz stosować dietę bezglutenową sprawdź, czy masz celiakię.

Bardzo często osoby szukające rozwiązania problemów jelitowych decydują się bez diagnostyki na dietę eliminacyjną – która w ich przypadku nie przyniesie zakładanego rezultatu. Należy pamiętać, że istnieje szereg chorób przypominających symptomy nietolerancji glutenu m.in. zapalenie jelit.

Dowiedz się więcej o badaniach na Celiakię na labhome.pl