Mity o słodzikach – czy są prawdziwe?

Dbając o zdrowie, nie sposób zapomnieć o diecie! Jak zgodnie wskazują dietetycy i lekarze, prawidłowo skomponowany i odpowiednio zbilansowany jadłospis to klucz do zdrowia i szczupłej sylwetki! Chcąc unikać nadmiaru cukru, sięgamy po słodziki. Jednak i o nich krążą sprzeczne informacje. Czy słodziki są zdrowe czy szkodliwe? Warto włączać je do diety? A może powodują raka? Najwyższa pora rozwiać wszelkie wątpliwości!

Czym są słodziki?

Słodziki to substancje, które wykorzystujemy w produkcji żywności z uwagi na ich właściwości słodzące. Otrzymuje się je na drodze syntezy chemicznej lub występują w środowisku naturalnym. Wśród szerokiej gamy słodzików wyróżniamy dwie główne grupy:

Substancje słodzące charakteryzują się słodkim smakiem i nie dostarczają kalorii lub dostarczają ich blisko połowę mniej. Z tego względu są wykorzystywane jako zamiennik klasycznego cukru spożywczego i innych środków słodzących np. syropu glukozowego. Szczególnym zastosowaniem słodzików jest ich wykorzystanie w żywności dietetycznej o obniżonej wartości kalorycznej.

Mit 1 – Słodziki powodują otyłość

O otyłości mówi się, że jest chorobą cywilizacyjną. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że w 2016 roku dotyczyła ona nawet 1,9 miliarda dorosłych na świecie! Jedną z podstawowych przyczyn tego stanu rzeczy jest niewłaściwy sposób żywienia. Jak wskazują eksperci obecnie większość czasu spędzamy na siedząco, a nasza dieta jest zbyt kaloryczna w stosunku do zapotrzebowania energetycznego.

Z tego względu dieta o odpowiedniej podaży kalorii, unikanie podjadania, tłuszczów zwierzęcych i nadmiaru cukru, a także regularna aktywność fizyczna będą pomocne w odchudzaniu. Rozwiązania, takie jak produkty o obniżonej wartości kalorycznej mogą pomóc zredukować codzienne spożycie kalorii, a w konsekwencji także nadwyżkę energetyczną. Z tego względu słodziki obecne w żywności dietetycznej nie przyczyniają się do otyłości, a wręcz przeciwnie, mogą wspierać redukcję masy ciała, co zostało potwierdzone w badaniach klinicznych.

Ważne jest jednak, aby pamiętać, że odchudzanie to proces, na który składa się wiele aspektów. Włączenie słodzików do diety, aby było efektywne, musi być także połączone z innymi elementami stylu życia np. z ze zdrową, bazującą na warzywach dietą czy odpowiednio dobranymi ćwiczeniami fizycznymi.

Mit 2 – słodziki są rakotwórcze

Część z nas unika słodzików z uwagi na ich potencjalny rakotwórczy wpływ na organizm. Warto jednak wiedzieć, że w stosunku do słodzików, które zostały dopuszczone do stosowania na terenie Unii Europejskiej nie udowodniono kancerogennych właściwości dla żadnej z substancji.

Jak wyjaśnia NIH (National Cancer Institute) rzekomy rakotwórczy potencjał substancji słodzących wykazano jedynie w pojedynczych doświadczeniach na zwierzętach i nie udowodniono tego w badaniach na ludziach. Także polscy eksperci w stanowisku Polskiego Towarzystwo Badań nad Otyłością i Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny i Instytutu Żywności i Żywienia im. prof. dra med. Aleksandra Szczygła podkreślają, że stosowanie słodzików, jako zamienników sacharozy w produktach o obniżonej wartości kalorycznej jest bezpieczne i może stanowić jedną ze strategii redukcji nadmiernej masy ciała.

Mit 3 – Słodziki źle wpływają na zdrowie

Spotkamy się również z obawami, że słodziki źle wpływają na zdrowie – zaburzają gospodarkę węglowodanową czy negatywnie wpływają na funkcjonowanie mikrobioty jelitowej. Czy te mity znajdują swoje odzwierciedlenie w nauce?

Okazuje się, że nie, a nawet mogą być sprzeczne z rekomendacjami ekspertów. Jak podkreśla Polskie Towarzystwo Diabetologiczne substancje słodzące mogą być stosowane jako zamiennik klasycznego cukru spożywczego przez osoby z nadmierną masą ciała. Słodziki powinny stanowić jeden z elementów zdrowej i prawidłowo zbilansowanej diety.

W przypadku osób z cukrzycą czy insulinoopornościa ma to ogromne znaczenie, ponieważ jak podkreślają eksperci – słodziki nie wpływają na poziom glukozy we krwi, dzięki czemu ułatwiają kontrolę poziomu glikemii.

Warto także pamiętać, że wszelkie dodatki do żywności, które są stosowane w Unii, muszę mieć potwierdzone bezpieczeństwo stosowania. Szczegółowo określa to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008. A ponadto EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) ma obowiązek i przeprowadza regularne badania dotyczące dodatków do żywności. W konsekwencji, jeśli zachodzi potrzeba dochodzi do aktualizacji stanowiska oraz wytycznych w zakresie stosowania, bezpieczeństwa i poziomu spożycia.

Poszukując wskazówek na temat diety, warto korzystać z merytorycznych źródeł wiedzy, takich jak portale rządowe czy wytyczne i rekomendacje stanowisk eksperckich. Pamiętajmy także, że spożywanie substancji słodzących, zamiast sacharozy, nie może być jedynym elementem zmiany stylu życia.

Chcąc uniknąć nadmiernej masy ciała i chorób dietozależnych, kluczowa jest zmiana zwyczajów żywieniowych ogółem, a także wdrożenie pozostałych zdrowych nawyków, takich  jak regularna aktywność fizyczna.

Bibliografia:

• E. Wierzbicka. „Słodziki” – aspekty żywieniowe i zdrowotne. WSZECHNICA ŻYWIENIOWA SGGW, maj 2014.
• A. Koszowska i wsp. Cukier – czy warto go zastąpić substancjami słodzącymi? Nowa Medycyna 1/2014.
• Światowa Organizacja Zdrowia. Global Health Observatory (GHO) data. Overweight and obesity. Adults aged 18+. Data dostępu 10.07.2021.
• Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowe. Infografika pt. “Jak zapobiegać otyłości?”. Dostęp online, 12.07.2021.
• Serwis Zdrowie. W. Szczepaniak. Cukier kontra słodziki. Fakty i mity. Dostęp online, 12.07.2021.
•  NIH. Artificial Sweeteners and Cancer. National Cancer Institute, 2016.
• M. Olszanecka – Glinianowicz i wsp. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością, Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny, Instytutu Żywności i Żywienia im. prof. dra med. Aleksandra Szczygła w sprawie stosowania niskokalorycznych substancji słodzących. Nutrition, Obesity & Metabolic Surgery; 2019:1:6.
• Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2019. Diabetologia Praktyczna 2019; 5:1. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, Via Medica.

Artykuł partnera