Diagnostyka obrazowa polegająca na wykorzystaniu promieniowania rentgenowskiego jest najstarszym i do tej pory powszechnie wykorzystywanym badaniem medycznym. Konwencjonalne badanie rentgenowskie pozwala stawiać diagnozy w przypadkach złamań kości, czy chorób płuc. Posiada jednak pewne wady. Nadmierne stosowanie jest szkodliwe dla zdrowia, a wizualizacje mogą być niewystarczająco dokładne, aby postawić właściwą diagnozę.
Odkrycie promieniowania rentgenowskiego
Zapewne Wilhelm Roentgen nie wyobrażał sobie, jak doniosłe znaczenie będzie miało jego odkrycie. Doszło do niego przypadkiem, w roku 1895. Badając promieniowanie katodowe emitowane przez rurkę Crooks’a owinął ją czarna materiałem.
Okazało się, że emitowane promieniowanie jest o wiele bardziej przenikliwe, niż badane przez niego promieniowanie katodowe. Na ekranie fluorescencyjnym naukowiec zobaczył wnętrze własnej dłoni. Jednakże, zanim opublikował wyniki badań, eksperyment powtórzył kilkakrotnie, obawiał się, że uległ złudzeniu.
Jak powstaje obraz
Promieniowanie generowane za pomocą lampy rentgenowskiej, częściowo przechodzi przez ciało pacjenta, a następnie przez błonę fotograficzną czułą na promieniowanie rentgenowskie i na niej powstaje obraz. Promieniowanie, które częściowo zostanie pochłonięte przez tkanki, spowoduje wystąpienie jaśniejszych miejsc na kliszy fotograficznej. Pozostałe prześwietlą ją i miejsca te pozostaną ciemniejsze lub całkowicie czarne.
Powstające w ten sposób zdjęcie jest negatywem. Specjalista analizujący i opisujący w ten sposób uzyskane zdjęcie używa pojęć: przejaśnienie i zacienienie, ale w przeciwnym znaczeniu tych słów, ze względu na naturę negatywu. Na przykład kość wykazuje znacznie większe właściwości absorpcją promieniowania niż otaczające ją tkanki miękkie i dzięki temu na zdjęciu będzie widoczna jako miejsce niezaczernione.
Wskazania do rtg
Istnieją liczne wskazania do badania rtg, dotyczące wielu schorzeń, urazów i stanów.
- Podejrzenie urazu
W tym przypadku jest to zazwyczaj pierwsze badanie zlecane przez lekarza, ze względu na to, że złamane kości są doskonale widoczne, badanie jest łatwe, a wynik jest szybko dostępny. - Podejrzenie zmian zwyrodnieniowych
Pozwala szybko i skutecznie zdiagnozować zwyrodnienia stawów, co ma niebagatelny wpływ na przebieg dalszego leczenia. - Podejrzenie zmian rozwojowych
Radiogram pozwala na określenie wad rozwojowych oraz zmian patologicznych. - Podejrzenie choroby układu oddechowego
Najczęściej stosowane są dwie projekcje: tylno-przednia i boczna. Rzadziej wykorzystywana jest projekcja skośna. - Bóle układu mięśniowo-szkieletowego
Wiele stanów bólowych nie wymaga zaawansowanej oceny, a badanie radiologiczne w zupełności wystarcza do postawienia właściwej diagnozy. - Stany nagłe
W stanach nagłych prześwietlenie jest jedynym dostępnym badaniem, które można wykonać natychmiast. - Stany zapalne
Stany zapalne kości są dobrze widoczne, jednak często obraz można uzyskać dopiero po pewnym czasie trwania infekcji. - Podejrzenie zmian nowotworowych
Szczególne zastosowanie ma badanie w kierunku rozpoznania nowotworu płuc. - Badania kontrolne palaczy
Osoby nałogowo palące wyroby tytoniowe powinny profilaktycznie przystępować do prześwietlenia raz w roku.
Bezpieczeństwo badań rtg
W zależności od struktury fizycznej promieniowania rentgenowskiego, jego ilości i natężenia, jest kilka poziomów wrażliwości na interakcje: atomowy, komórkowy, tkankowy, lub całego organizmu. W praktyce nie istnieje bezpieczna dawka i każda, nawet najmniejsza, w sprzyjających okolicznościach, może doprowadzić do powstania niepożądanych mutacji. Znaczenie ma także dawka skumulowana, to znaczy taka, która została przyjęta przez pacjenta w ciągu życia.
Jak przygotować się do rtg
Badanie zasadniczo nie wymaga przygotowań, wyjątek stanowi prześwietlenie dolnych partii jamy brzusznej, miednicy i dolnych odcinków kręgosłupa. Dzień przed badaniem należy zastosować lekkostrawną dietę, powstrzymać się od pokarmów bogatych w błonnik, napojów gazowanych i produktów nabiałowych. Ostatni posiłek zjeść 6 godzin przed badaniem. 24 godziny wcześniej przyjąć środek przeczyszczający i preparat na wzdęcia.
Przeciwwskazania
Nie ma bezwzględnych przeciwwskazań dotyczących badania rtg. Do względnych przeciwwskazań należy ciąża, zbyt młody wiek pacjenta i zbyt krótki okres od ostatniego badania.
Więcej informacji uzyskasz na: https://tomma.com.pl/badanie/rtg/
Artykuł przygotowany przez partnera serwisu