Stopnadwadze.pl Diety, ćwiczenia, odżywianie, fitness, sport – wszystko o zdrowym trybie życia.
Obecnie olej kokosowy cieszy się ogromną popularnością, także wśród celebrytów. Ale już w latach 90. XX wieku po raz pierwszy pojawiła się opinia o szkodliwości kwasów tłuszczowych i do chwili obecnej lekarze ostrzegają i informują, że są one przyczyną wzrastającej liczby otyłości na świecie. W świetle najnowszych badań należy, jednak zadać pytanie: Czy rzeczywiście? I co „siedzi” w oleju kokosowym, skoro w 95% składa się z nasyconych kwasów tłuszczowych, a jednocześnie coraz częściej mówi się, że przyczynia się do ubytku masy ciała?
Czy olej kokosowy naprawdę “działa”?
Wpływ oleju kokosowym na ubytek masy ciała potwierdzają opinie ekspertów i współczesna badania naukowe, które dowodzą, że jest on jednym z najzdrowszych olejów na świecie. Jest wytwarzany z owoców palmy kokosowej, która jest uprawiana na Filipinach, Sri Lance, Malezji i Indonezji. To właśnie te kraje słyną z największej produkcji oleju kokosowego na świecie.
Olej kokosowy pozyskiwany jest z kopra, czyli wysuszonego miąższu orzecha palmy kokosowej poprzez jego podgrzanie i tłoczenie (1).
Skład oleju kokosowego
Aby wskazać dokładnie co zawiera w składzie olej kokosowy poddałam analizie olej kokosowy nierafinowany Extra Virgin, tłoczony na zimno, wskazując na znajdujące się w nim kwasy tłuszczowe. Obrazują to poniższe dane.
Skład kwasów tłuszczowych w oleju kokosowym nierafinowanym Extra Virgin (2):
Nasycone: 85.0 – 95.0
C18:0 stearynowy 2,5 – 3,5
C16:0 palmitynowy 7,5 – 9,5
C14:0 mirystynowy 17,0 – 18,50
Średniołańcuchowe (MCFA): 60 – 63
C12:0 laurynowy 47,0 – 50,0
C10:0 kaprynowy 5,0 – 7,0
C8:0 kaprynowy 8,0 – 9,0
C6:0 kapronowy 0,8 – 0,95
Nienasycone (MUFA): C18:1 oleinowy 4,5 – 6,0
Wielonienasycone (PUFA): < 2,0 C18:2 linolowy 0,7 – 1,5 C18:3 α-linolenowy < 0,5
Z powyższej analizy składu oleju kokosowego wynika, że składa się on w ponad 60% z kwasów tłuszczowych z łańcuchem średniej długości (MCFA), których inna nazwa to trójglicerydy ze średnim łańcuchem węglowym (MCT). Posiadają one wiele korzystnych dla zdrowia właściwości. Są bardziej wartościowe niż kwasy tłuszczowe z długim łańcuchem węglowym (LCFA), zwane inaczej trójglicerydami z długim łańcuchem węglowym (LCT), które znajdują się w większości olejów roślinnych. Kwasy o długim łańcuchu mają mniej właściwości prozdrowotnych w porównaniu do kwasów o średnim łańcuchu z kilku powodów. Dlaczego?
Powodów jest kilka.
Po pierwsze kwasy o średnim łańcuchu (MCFA) są mniejsze, łatwiej przenikają przez błony komórek i nie wymagają udziału enzymów w procesie przyswajania. Są też łatwo przyswajalne i w mniejszym stopniu obciążają układ pokarmowy.
Co ważne, MCFA są transportowane do wątroby i wykorzystywane, jako źródło energii i nie odkładają się w formie tkanki tłuszczowej, dzięki czemu nie powodują wzrostu masy ciała.
Ponadto stymulują metabolizm i wspomagają utratę wagi (3).
Dzięki wiedzy na temat składu oleju kokosowego i obecności w nim MCT – tj. średniołańcuchowych trójglicerydów wyizolowano je z oleju i dziś są wykorzystywane, jako suplementy diety dla sportowców oraz jako składnik mieszanek odżywczych dla osób z zaburzeniami trawienia i wchłaniania. Stosuje się je też, jako dodatek do pokarmów dla niemowląt.
Dlaczego?
Dzięki ich właściwościom, które powodują, że do ich strawienia potrzebna jest mniejsza ilość energii i enzymów. W efekcie są lepiej przyswajalne dla organizmu. Tłuszcze te polecane są osobom z problemami wchłaniania np. celiakią, mukowiscydozą, chorobą Crohna i zapaleniem trzustki.
Jaki jest, więc wpływ oleju kokosowego na otyłość i nadwagę w oparciu o dostępne badania?
Badania dowodzą, że jedną z najbardziej korzystnych cech oleju kokosowego jest jego zdolność do pobudzania procesów metabolicznych. Co ciekawe, tę właściwość odkryli przez przypadek rolnicy, żyjący w latach 40. XX wieku. Szukali oni sposobu na utuczenie zwierząt gospodarskich za pomocą tanich olejów. Zastosowali olej kokosowy, ale efekt okazał się odwrotny od zamierzonego – ciała zwierząt stały się smukłe, energiczne i szczuplejsze. W późniejszym czasie badania wyjaśniły tę sytuację.
Obecnie liczne badania nad zwierzętami pokazują, że zastąpienie w diecie kwasów tłuszczowych o długim łańcuchu innymi – o średnim łańcuchu, prowadzi do obniżenia masy ciała oraz zredukowania ilości odkładającego się tłuszczu. Fakt, że MCFA łatwo się wchłaniają, pobudzają metabolizm i błyskawicznie dostarczają energii zostało docenione przez sportowców. Badania udowodniły też, że MCFA mogą poprawić kondycję fizyczną i wydolność organizmu (4).
Inną kwestią jest fakt, że MCFA ma mniejszą o ok. 10% wartość energetyczną niż LCFA i powoduje efekt przeczyszczający. W efekcie kwasy są błyskawicznie utleniane w wątrobie, co zmniejsza ich dostępność i zapobiega odkładaniu w tkance tłuszczowej. Ponadto kwasy znacznie zmniejszają akumulację tłuszczu w adypocytach (komórkach) i hamują rozrost tkanki tłuszczowej znacznie skuteczniej niż długołańcuchowe LCT (5). Co więcej szybkie utlenianie MCFA po posiłku zwiększa termogenezę poposiłkową w stosunku do LCFA, które są głównie odkładane w tkance tłuszczowej i zwiększa spoczynkową przemianę materii (6).
Informacje te pozwalają stwierdzić, że zastąpienie olejem kokosowym innych tłuszczów w codziennej diecie w pewnym stopniu może być pomocne w zapobieganiu i leczeniu otyłości.
Należy jednak zaznaczyć, że złożoność i wieloczynnikowość choroby wskazuje, że nie można tego sprowadzać wyłącznie do utraty masy ciała, ponieważ konieczne są przy tym współdziałania wielu czynników związanych ze stylem życia. Duże znaczenie ma modyfikacja jadłospisu i optymalizacja całej diety, a także wzrost aktywności fizycznej.
A włączenie do diety oleju kokosowego może być kolejnym czynnikiem, który wpłynie na spadek wagi.
Sylwia Witek
Artykuł napisany przez dietetyka marki ViVio – Sylwię Witek. Zapraszamy do naszego sklepu – cosdlazdrowia.pl.
1. Howard BV, Manson JE, Stefanick ML, Beresford SA, Frank G, Jones B, Rodabough RJ, Snetselaar L, Thomson C, Tinker L, Vitolins M, Prentice R.
JAMA. 2006 Jan 4;295(1):39-49.
2. Marina AM i inni, Trends Food Sci Technol, 2009, 20, 481-487
3. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12975635
4. http://europepmc.org/abstract/med/7876928
5. Guo W i wsp, J Nutr, 2003,133,2512-2518
6. White MD, Am J Clin Nutr, 1999,69,883-889
